Đất đai luôn có vai trò và vị trí vô cùng quan trọng, là một trong những tài sản quý giá nhất của con người, góp phần quyết định sự ổn định và phát triển của mỗi quốc gia. Bên cạnh đó, do nhu cầu sử dụng đất tăng cao dẫn đến đất đai ngày càng có giá trị là một trong những nguyên nhân dẫn đến tranh chấp đất đai ngày một phổ biến. Hiện nay, tranh chấp đất đai phát sinh có xu hướng ngày càng tăng cả về số lượng cũng như tính chất phức tạp về mặt nội dung, thậm chí là những tranh chấp trong gia đình giữa các anh chị em.
I. Tổng quan về tranh chấp đất đai
Tranh chấp về đất đai bao gồm 02 loại chủ yếu:
– Loại 1: Tranh chấp về ranh giới giữa các thửa đất liền kề;
– Loại 2: Tranh chấp về việc ai là chủ của thửa đất (ai có quyền sử dụng đất).
∗ Lưu ý: Những tranh chấp sau không phải là tranh chấp đất đai:
- Tranh chấp về giao dịch (mua bán) quyền sử dụng đất, nhà ở.
- Tranh chấp về di sản thừa kế là quyền sử dụng đất.
- Tranh chấp tài sản chung là quyền sử dụng đất giữa vợ và chồng khi ly hôn.
- Để hiểu rõ chi tiết, các bạn tham khảo bài viết: Tranh chấp đất đai là gì?
Sơ đồ quy trình giải quyết tranh chấp đất đai:
II. Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai
Khi xảy ra tranh chấp đất đai, cần phải xác định đó là tranh chấp đất đai hay tranh chấp liên quan đến đất đai, vì mỗi loại tranh chấp có thủ tục giải quyết riêng. Có phải tất cả tranh chấp đất đai phải hòa giải tại UBND cấp xã?
Video Luật sư tư vấn tranh chấp đất đai
1. Giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã
Theo khoản 1 Điều 202 Luật Đất đai 2013 khi xảy ra tranh chấp, Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở.
– Nếu các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến UBND cấp xã nơi có đất để yêu cầu hòa giải.
– Kết quả hòa giải tại UBND cấp xã xảy ra một trong hai trường hợp sau:
Trường hợp 1: Hòa giải thành (sẽ kết thúc tranh chấp)
+ Nếu có thay đổi hiện trạng về ranh giới, người sử dụng đất thì UBND cấp xã gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường.
Trường hợp 2: Hòa giải không thành
+ Tranh chấp đất đai mà đương sự có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án nhân dân giải quyết.
+ Tranh chấp đất đai mà đương sự không có giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai.
Thời gian hòa giải
– Thời gian hòa giải tại UBND cấp xã: Không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai. Trên thực tế, nhiều UBND chậm giải quyết, nếu muốn giải quyết nhanh thì phải “nhắc” UBND về thời hạn trên.
– Kết quả hòa giải tranh chấp đất đai phải được lập thành biên bản, gồm có các nội dung:
+ Thời gian và địa điểm tiến hành hòa giải;
+ Thành phần tham dự hòa giải;
+ Tóm tắt nội dung tranh chấp thể hiện rõ về nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất đang tranh chấp, nguyên nhân phát sinh tranh chấp (theo kết quả xác minh, tìm hiểu);
+ Ý kiến của Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai;
+ Những nội dung đã được các bên tranh chấp thỏa thuận, không thỏa thuận.
Lưu ý: Khi nhận biên bản thì phải chú ý xem có đủ nội dung trên hay không? Vì trên thực tế giải quyết tranh chấp đất đai, nếu biên bản hòa giải tranh chấp đất đai tại cấp xã mà ghi thiếu thông tin thì có thể bị trả lại đơn yêu cầu khi yêu cầu Chủ tịch UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết hoặc sẽ bị Tòa án trả lại đơn khi khởi kiện.
2. Giải quyết tranh chấp đất đai theo thủ tục hành chính
Căn cứ Điều 203 Luật đất đai 2013 quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp. Sơ đồ cụ thể:
– Như vậy, đối với những tranh chấp mà các đương sự không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định và lựa chọn giải quyết tranh chấp tại UBND thì sẽ gải quyết theo thủ tục hành chính.
– Chủ tịch UBND cấp huyện có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
– Nếu một trong các bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.
– Trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu thì các bên cũng có quyền khởi kiện tranh chấp đất đai tới tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính.
3. Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai theo hình thức tố tụng dân sự
Việc giải quyết tranh chấp sẽ được giải quyết tại Tòa án và được tuân theo Bộ luật tố tụng dân sự. Theo đó, các bên tranh chấp có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp để khởi kiện vụ án tại Tòa án có thẩm quyền tại địa phương nơi có bất động sản là đất đai đang tranh chấp.
a) Các bước giải quyết tranh chấp đất đai có sổ đỏ
Khi một trong các bên có giấy chứng nhận hoặc có một trong các giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai thì do Tòa án nhân dân nơi có đất xảy ra tranh chấp giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự dưới đây.
Bước 1. Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện
Chuẩn bị 01 bộ hồ sơ khởi kiện, gồm:
– Đơn khởi kiện tranh chấp đất đai theo mẫu.
– Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất như: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc một trong các loại giấy tờ theo quy định tại Điều 100.
– Biên bản hòa giải có chứng nhận của UBND xã và có chữ ký của các bên tranh chấp.
– Giấy tờ của người khởi kiện: Sổ hộ khẩu; chứng minh thư nhân dân hoặc thẻ căn cước nhân dân.
– Các giấy tờ chứng minh khác: Theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, ai khởi kiện vấn đề gì thì phải có tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho chính yêu cầu khởi kiện đó.
Bước 2. Nộp đơn khởi kiện
– Nơi nộp: Tòa án nhân dân cấp huyện có đất đang tranh chấp.
– Hình thức nộp: Nộp bằng 1 trong 3 hình thức sau:
+ Nộp trực tiếp tại Tòa án;
+ Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính;
+ Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).
Bước 3. Tòa thụ lý và giải quyết
– Nếu hồ sơ chưa đủ thì Tòa án yêu cầu bổ sung.
– Nếu hồ sơ đủ:
+ Tòa thông báo nộp tạm ứng án phí.
+ Người khởi kiện nộp tạm ứng án phí tại cơ quan thuế theo giấy báo tạm ứng án phí và mang biên lai nộp lại cho Tòa.
+ Sau đó tòa sẽ thụ lý.
Bước 4: Thủ tục chuẩn bị xét xử và xét xử
– Chuẩn bị xét xử: Thời hạn 04 tháng, vụ việc phức tạp được gia hạn không quá 02 tháng (Tổng 06 tháng – Điều 203 Bộ luật Tố tụng dân sự).
– Trong giai đoạn này Tòa sẽ tổ chức hòa giải tại Tòa, nếu các bên không hòa giải thành thì sẽ Tòa sẽ đưa vụ án tranh chấp ra xét xử sơ thẩm (nếu không thuộc trường hợp tạm đình chỉ hoặc đình chỉ).
– Sau khi có bản án sơ thẩm các bên tranh chấp có quyền kháng cáo nếu không đồng ý với bản án và phải có căn cứ.
b) Các bước giải quyết tranh chấp đất đai khi không có Sổ đỏ
Cách 1: Yêu cầu UBND cấp có thẩm quyền giải quyết
– Trường hợp 1: Tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch UBND cấp huyện giải quyết.
– Trường hợp 2: Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài do Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết.
Cụ thể
Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp huyện:
– Hộ gia đình, cá nhân cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ với giấy tờ như sau:
+ Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai;
+ Biên bản hòa giải tại UBDN cấp xã;
+ Trích lục bản đồ, hồ sơ địa chính qua các thời kỳ liên quan đến diện tích đất tranh chấp và các tài liệu làm chứng cứ, chứng minh trong quá trình giải quyết tranh chấp;
+ Báo cáo đề xuất và dự thảo quyết định giải quyết tranh chấp hoặc dự thảo quyết định công nhận hòa giải thành.
Bước 1. Nộp hồ sơ
Hộ gia đình, cá nhân nộp hồ sơ tại UBND cấp huyện.
Bước 2. Tiếp nhận hồ sơ
– Trường hợp nhận hồ sơ chưa đầy đủ, chưa hợp lệ thì không quá 03 ngày làm việc, cơ quan tiếp nhận, xử lý hồ sơ phải thông báo và hướng dẫn người nộp hồ sơ bổ sung, hoàn chỉnh hồ sơ theo quy định.
Bước 3: Giải quyết yêu cầu
– Chủ tịch UBND cấp huyện giao trách nhiệm cơ quan tham mưu giải quyết
– Cơ quan tham mưu có nhiệm vụ:
+ Thẩm tra, xác minh vụ việc, tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp đất đai, tổ chức cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai (nếu cần thiết)
+ Hoàn chỉnh hồ sơ trình Chủ tịch UBND ban hành quyết định giải quyết tranh chấp.
Bước 4. Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành kết quả giải quyết
Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai hoặc quyết định công nhận hòa giải thành, gửi cho các bên tranh chấp.
– Nếu đồng ý kết quả giải quyết tranh chấp thì kết thúc tranh chấp.
– Không đồng ý kết quả giải quyết thì:
+ Khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh
hoặc
+ Khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính (khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của Chủ tịch UBND cấp huyện).
– Thời hạn giải quyết: Không quá 45 ngày;
Đối với các xã miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn thì thời gian thực hiện được tăng thêm 10 ngày.
Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài do Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết thì bạn lên nhờ LUẬT SỰ TƯ VẤN ĐỂ HỖ TRỢ GIẢI QUYẾT NHANH CHÓNG HƠN
Lưu ý: Thời hạn giải quyết tại UBND cấp huyện, cấp tỉnh không tính những thời gian sau:
- Các ngày nghỉ, ngày lễ theo quy định của pháp luật;
- Không tính thời gian tiếp nhận hồ sơ tranh chấp đất đai tại xã, thời gian thực hiện nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất;
- Không tính thời gian xem xét xử lý đối với trường hợp sử dụng đất có vi phạm pháp luật, thời gian trưng cầu giám định.
Cách 2. Khởi kiện tại Tòa án nhân dân (thủ tục tương tự như mục – Tranh chấp đất đai mà có giấy tờ).
III. Dịch vụ giải quyết tranh chấp đất đai tại TGS LAW
Nếu bạn đang gặp một trong những trường hợp trên mà không thể tự mình quyết định được thì tốt nhất bạn nên gọi ngay cho Luật Sư thay vì bạn phải mất thời gian đọc, nghiên cứu mà bạn có đọc có nghiên cứu cũng không thể hiểu được bằng chúng tôi vì chúng tôi là Luật Sư, chúng tôi giải quyết vấn đề của bạn là đã phải đọc, phải nghiên cứu và quan trọng hơn chúng tôi giải quyết vấn đề của bạn dựa trên kinh nghiệm, chuyên môn của mình vì vậy việc của bạn là gọi ngay cho Luật Sư để được tư vấn. Quy trình làm việc giải quyết các vụ việc liên quan tới tranh chấp đất đai tại TGS LAW:
- Bước 1: Tiếp nhận hồ sơ pháp lý khách hàng cung cấp liên quan đến quá trình giải quyết tranh chấp đất đai.
- Bước 2: Đánh giá, phân tích những hồ sơ, giấy tờ pháp lý mà khách hàng cung cấp để đưa ra phương hướng giải quyết.
- Bước 3: Thu thập, xác minh các chứng cứ khác phục vụ cho quá trình giải quyết tranh chấp.
- Bước 4: Soạn thảo hồ sơ pháp lý gửi cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về đất đai.
- Bước 5: Cử luật sư đại diện cho khách hàng tham gia giải quyết tranh chấp tại cơ quan tố tụng.
Tìm hiểu rõ quy trình làm việc giải quyết tranh chấp đất đai của TGS LAW tại đây.
Với những thông tin trên chúng tôi hy vọng sẽ giúp ích cho quý khách trong việc giải quyết các tranh chấp đất đai. Nếu còn thắc mắc về thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai hay bất kỳ vấn đề nào, xin vui lòng liên hệ tổng đài: 1900.8698 Luật sư tranh chấp đất đai phụ trách TGS Law sẽ hỗ trợ tư vấn chi tiết. Xin cám ơn!
